Mesto 2D/3D/4D ultrazvuka u ginekologiji I akušerstvu
Ultrazvučni pregledi u toku trudnoće: kada su potrebni i šta otkrivaju
Trudnoća ultrazvučno postaje vidljiva nakon 3-4 nedelje od oplodnje. To je obično 7-14 dana od očekivanog menstrualnog ciklusa. U tom intervalu je potrebno da buduća majka dođe na ultrazvučni pregled, koji će pokazati postojanje trudnoće, broj embriona, otkucaje bebinog srca, kao i najvažaniji podatak, a to je gde se trudnoća razvija, da li je plod u materici ili van materice.
Naredni značajan ultrazvučni pregled, se obavlja od 12 – 14. nedelje trudnoće. Tada se detaljano pregleda razvoj morfologije ploda glave, lica, srca, trbušnog i kičmenog zida, bešike, želudca, ekstremiteta i tada se najradnije može po prvi put u trudnoći utvrditi i pol.
Na osnovu merenja veličine ploda može se odrediti tačan termin porođaja. Poseban akcenat se stavlja na određivanje važnih parametra, na prvom mestu postojanje nosne kosti i veličine vratnog nabora (NT), a potom i na sonoembriologiju – morfološke karakteristike ploda i sitne ultrazvučne markere, koji mogu ukazati da li postoje hromozomske ili urođene anomalije.
Nakon ultrazvučnog pregleda, istog dana u laboratoriji se uzorkuje krv majke da bi se obavio prognostički dabl-test. On predstavlja biohemijski skrining, odnosno pokazuje objedinjen nalaz merenih ultrazvučnih parametara i vrednosti biohemijskih markera iz krvi majke za rizik rađanja novorođenčeta sa Daunovim, Patau ili Edwardsovim sindrom. Ovaj pregled je poželjno da obave sve trudnice bez obzira na godine života. Predstavlja bazičan ultrazvučni pregled koji će usmeriti dalje prognostičke ili dijagnostičke postupke.
U slučajevima kada trudnica propusti ovaj period za testiranje. Trudnicama se može uraditi ultrazvuk sa biohemijskom skriningom u drugom trimestru, tripl ili kvadripl test, ali je njihova pouzdanost dosta niža od dabl testa. Korisni su u slučajevima kada dabl test nije urađen na vreme.
Ultrazvučni pregled detaljnog razvoja anatomije ploda, se obavlja najbolje u periodu između 20 – 22. nedelje trudnoće. Tada je beba dovoljno velika i ima dovoljno plodove vode da se mogu videti detalji u vezi sa anatomijom i funkcijom većine organa. Tom prilokom se rade i sva doplerska merenja – protoci kroz krvne sudove ploda i majke, koja su značajna za dalji razvoj ploda, ali mogu ukazati i na moguće koplikacije u kasnijim nedeljama trudnoće. Obavezni su i pregled i merenje ultrazvučne dužine grlića radi procene rizika za abortus.
3D/4D ultrazvuk u trudnoći: šta otkriva i kako se obavlja.
U poslednje vreme sa ubrzanima razvojem tehnologije, dostupsnot 3D/4D ultrazvuka je postala realnost. Njegov značaj je u tome što daje jasnu sliku spoljašnje morfologije ploda u tri dimenzije, pored širine i visine koja se vidi na standardnom 2D ultrazvuku dobijamo još i dubinu, a ako se posmatra beba u realnom vremenu i njeni pokreti onda je to 4D ultrazvuk.
Ovim pregledom moguće je dobiti izuzetno čiste i jasne slika spoljašnje morfologije bebine glave, ekstremiteta, trbušnog zida, genitalija, kičme. Posebnim tehnikama pregleda moguć je 3D prikaz unutrašnjih organa ploda.
Uloga 3D ultrazvuka u ginekologiji i trudnoći.
Posebnom vaginalnom 3D ultrazvučnom sondom je moguće u ginekologiji posmatrati materičnu šupljinu, endometrijum, radi otkrivanja anatomskih uzroka steriliteta. Moguć je jasniji prikaz endometrijalnih pregrada, polipa i submukoznih miome.
Nakon svega gore navedenog treba naglasiti da informacije koje se dobijaju rutinskim standardnim 2D ultrazvučnim pregledom su od izuzetnog neprocenjivog značaja. 3D/4D ultrazvučni pregled ne može zameniti standardni 2D ultrazvučni pregled, ali ga može bitno dopuniti naročito tokom ekspernih ultrazvučnih pregleda. Najbolje ga je raditi nakon urađenog drugog ekspertnog ultrazvučnog pregleda, ili po želji pacijentkinja i ako to položaj ploda dozvoljava može se raditi tokom cele trudnoće.
Imajući u vidu da nije svaka trudnoća ista, uobičajeno je da se u toku trudnoće prosečno obavi od 5 – 7 ultrazvučnih pregleda, od kojih su najbitniji oni od 12-14 NG i od 20-22 NG. Ultrazvučni pregledi ne mogu negativno uticati na plod.
DR DRAGAN ILIĆ
Specijalista
GINEKOLOGIJE I AKUŠERSTVA